Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Mehmet Nuri Ersoy, İlimiz programları kapsamında “Vefatının 505. Senesinde Amasya’dan İstanbul’a Şeyh Hamdullah Yazma Eser Sergisi’nin” açılışını gerçekleştirdi. Programa Valimiz Önder Bakan, Amasya Milletvekilleri Haluk İpek ile Hasan Çilez, Bakanlık Bürokratları, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanı Coşkun Yılmaz, İl Protokolü ve basın mensupları katıldı.

Sergi açılışı öncesi Kültür ve Turizm Bakanımız Sayın Mehmet Nuri Ersoy, ilk olarak Valimiz Önder Bakan’ı ziyaret etti. Daha sonra Sayın Bakanımız, İlimiz genelinde devam eden turizm faaliyetleriyle ilgili Valimiz Önder Bakan’dan detaylı brifing aldı.

 Ardından Sultan Bayezid Külliyesi’ne geçen Sayın Bakanımız, Valimiz ve İl Protokolü; Amasya Sultan Bayezid Yazma Eser Kütüphanesi’nde, “Şeyh Hamdullah Yazma Eser Sergisi’nin” açılışını gerçekleştirdiler.

Açılışta ilk olarak konuşan Amasya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Hakkı Turabi ve Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanı Coşkun Yılmaz, “Kıbletül Küttâb” unvanıyla bilinen Hattatların Piri, Osmanlı hat ekolünün kurucusu Amasyalı Şeyh Hamdullah’ın hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verdiler.

Programın devamında konuşan Amasya Milletvekilleri Hasan Çilez ile Haluk İpek, Hattatların Piri Şeyh Hamdullah’ın eserlerinden oluşan Yazma Eserler Sergisi’nin herkes tarafından görülmesi gerektiğini ifade ederek, serginin Medeniyetler Şehri Amasya’mıza hayırlı olması temennisinde bulundular.

Valimiz Önder Bakan ise konuşmasında: “Sayın Bakanım, Kıymetli Milletvekillerimiz, Değerli Misafirler, Basınımızın Güzide Temsilcileri; hepinizi saygıyla, muhabbetle selamlıyorum.

Bugün burada, köklü tarihimizin ve medeniyet mirasımızın en zarif tezahürlerinden biri olan hat sanatının piri Amasya’lı Şeyh Hamdullah’ı, vefatının 505’inci yılında anlamlı bir programla yâd etmek üzere bir araya gelmiş bulunuyoruz.

Sayın Bakanım, “Amasya’dan İstanbul’a Şeyh Hamdullah Yazma Eser Sergisi’nin” açılışında sizleri ağırlamaktan büyük bir memnuniyet duyuyorum.

Şeyh Hamdullah; sadece bir hattat değil, Osmanlı hat ekolünün kurucusu, estetik anlayışımıza yön vermiş bir sanat ve fikir insanıdır. “Kıbletül Küttâb” unvanıyla anılan bu büyük üstat, yetiştirdiği talebelerle ve ortaya koyduğu eserlerle asırlardır süren bir geleneğin temelini atmıştır. Onun kaleminden dökülen harfler, sadece yazı değil; sabrın, zarafetin ve maneviyatın ifadesidir.

Bu büyük üstadın vefat yıl dönümünde Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığımızın böyle güzide bir sergiye imza atması oldukça anlamlıdır.

İnanıyorum ki bu sergi, yalnızca geçmişe bir yolculuk değil; aynı zamanda gençlerimiz için ilham verici bir buluşma olacak; geçmişiyle bağ kuran nesiller de, köklerinden güç alarak geleceğe emin adımlarla yürüyecektir.

Bu duygu ve düşüncelerle; “Vefatının 505’inci senesinde “Amasya’dan İstanbul’a Şeyh Hamdullah Yazma Eser Sergisi’ni” halkımızın beğenisine sunuyor, Sayın Bakanımız başta olmak üzere Yazma Eserler Kurumu Başkanlığımıza ve emeği geçen herkese teşekkür ederek, sizleri saygı ve muhabbetle selamlıyorum.” dedi.

Sayın Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy ise konuşmasında şunları kaydetti: “Saygıdeğer Misafirler, Kıymetli Basın Mensupları, Osmanlı hat ekolünün kurucusu olan Şeyh Hamdullah’ın vefatının 505. senesi münasebetiyle düzenlediğimiz, ‘Amasya’dan İstanbul’a Şeyh Hamdullah Sergisi’nin açılışına hoş geldiniz. Sizleri saygıyla, muhabbetle selamlıyorum.

Evliya Çelebi’nin ifadesiyle “Şehirlerin Yücesi”, Fransız seyyah Perrot’un tanımlamasıyla “Anadolu’nun Oxford’u” olan Amasya’dayız. Osmanlı şehzadelerinin idari tecrübe kazanmak için sancak beyliği yaptığı merkezlerden biri olması sebebiyle “Şehzadeler Şehri” olarak tarihe adını yazdırmış olan Amasya; ilim, irfan ve sanatla yoğrulmuş bir medeniyet havzasıdır.

Ünlü Osmanlı Şeyhülislamı Zenbilli Ali Efendi, büyük tarihçi Aşıkpaşazade, şair ve devlet adamı Tacizade Cafer Çelebi, Osmanlı döneminin en ünlü cerrahlarından Sabuncuoğlu Şerefeddin, divan edebiyatının ünlü kadın şairi Mihrî Hatun… Bu isimler Amasya’nın bize ve insanlığa armağanı olan silsilenin içinden sadece birkaçı… 15. yüzyılın ilk yarısında Amasya’da doğmuş olan Şeyh Hamdullah’da işte bu eşsiz insan hazinelerimizden biri olarak tarihe adını yazdırmıştır.

Şeyh Hamdullah, ilimde, tasavvufta ve kendi ekolünü oluşturacağı hat sanatında eğitimini Amasya’da tamamlamış ve her üç sahada da bu topraklarda olgunluğa erişmiştir. Amasya’da sancak beyliği yapan Şehzâde II. Bayezid’in onu kendisine hat hocası tayin etmesi ise Şeyh Hamdullah’ın hayatının dönüm noktası olmuştur.  Eğittiği ve nihayetinde icazet verdiği II. Bayezid padişah olduktan sonra hocasını İstanbul’a davet etmiş ve büyük imkânlar sunmuştur.

Bu sayede, payitahtta asırlarca takip edilecek bir hat mektebi vücuda gelmiş; Şeyh Hamdullah, Osmanlı hat üslubunun kurucusu kabul edilerek “Hattatların Reisi” unvanıyla tarihe geçmiştir. Özellikle belirtmek gerekir ki Şeyh Hamdullah Mektebi, İslam yazı sanatları tarihinin en uzun ömürlü ekolüdür. O; üslubuyla, yüzlerce eseriyle, talebeleri ve takipçisi olan büyük hat üstatlarıyla, en nihayetinde hat sanatı üzerindeki muazzam etkisiyle bir arada değerlendirildiğinde hat tarihimizin zirvesi kabul edilmektedir.

Böylesi bir âlim ve sanatkârın hatırasını yaşatmak boynumuza borçtur. Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığımız bu borcun gereğini hakkıyla yapmak için ciddi bir uzmanlık ve gayretle çalışmalarını sürdürmektedir.

Şeyh Hamdullah’ın eserlerinin hiçbiri TÜYEK’ten önce basılmamıştı. Başkanlığımız, Şeyh Hamdullah’ın Fatih’in kitaplığı için istinsah ettiği, Mesalihu’l-Ebdan ve’l-Enfüs eserini 2012’de bastı. 2015’de, Sultan II. Bayezid’in tilaveti için özel yazdığı Topkapı Sarayı’ndaki Mushaf’ının tıpkıbasımını yaptı. Yine özenle istinsah ettiği ve Osmanlı medrese müfredatının baş ucu kitaplarından olan Meşâriku’l-Envâri’n-Nebeviyye isimli hadis kitabının tıpkı basımı da inşallah 2026’nın Ocak ayında tamamlanacak.

Bugün burada açılışını yaptığımız, “Amasya’dan İstanbul’a Şeyh Hamdullah Yazma Eser Sergisi” de alanında bir ilktir. Bir taraftan büyük ustayı çok nitelikli bir çalışmayla anıyor, bir taraftan da onu Amasya ile yeniden buluşturarak bağrından çıkmış bu büyük tarihi şahsiyeti şehrimizin gündemine taşıyoruz.

Bu özel projeyi, onun şehrine muhabbetinin ve vefasının da bir yansıması olarak görüyor, ruhunu ayrıca şad edeceğine inanıyoruz. Bu programın, onun büyük hamisi Sultan II. Bayezid’in yaptırdığı ve yine onun adını taşıyan külliyede yapılması ve sergimizde II. Bayezid’e özel bir bölüm ayırmamız da tesadüf değildir. İstedik ki Şeyh Hamdullah ile Sultan II. Bayezid ve Amasya’nın asırlar sonraki vuslatına vesile olalım.

Unutulanı hatırlatma, ihmal edileni ihya etme konusunda bu yapılanlar hem ilk olması açısından önemli hem de muhtevaları itibarıyla çok kıymetlidir. TÜYEK bu anlamda daha birçok ilke ve özgün çalışmaya imza atmıştır. 10 Aralık’ta İstanbul’da açtığımız “Mana ile Nakış: Müzehhep Mesneviler Sergisi” de muhtevasıyla, hikâyesiyle, temasıyla dünyada bir ilkti ve büyük yankı uyandırdı.

10-12 Aralık tarihlerinde gerçekleştirdiğimiz I. Uluslararası Yazma Eser Sempozyumu da TÜYEK’in dünyadaki konumunu bir kere daha tescil etmiş ve daha da ileriye taşımıştır. Sempozyumun ilanına çıktığımızda, kısa sürede 40’a yakın ülkeden 750’nin üzerinde müracaat aldık. Katılım şartlarımız doğrultusunda ve Bilim Kurulumuzun titiz çalışmaları neticesinde 29 ülkeden yaklaşık 200 uzman ve araştırmacının katkısıyla, İstanbul’da dünyanın en geniş katılımlı yazma eser sempozyumunu gerçekleştirdik. Yazma eserler ile ilgili her temel mesele ve gelişme en yetkin uzmanlar tarafından değerlendirildi.

Ortak kanaat, sempozyumun ilmi açıdan da organizasyon açısından da şimdiye kadarki sempozyumların çok üstünde, çok başarılı olduğuydu. Gelen yoğun talepler doğrultusunda 2027’de Yazma Eser Sempozyumu’nun ikincisini düzenlemeye karar verdik.

Başkanlığımız 2026’da da Uluslararası Yazma Mushaflar Sempozyumu’nun ilkini gerçekleştirecek. Malumunuz olduğu üzere geçen sene Kadir Gecesi’nde Cumhurbaşkanımızın imzasıyla TÜYEK Yazma Mushaflar Dairesi Başkanlığı’nı kurduk. Batı dünyasında Mushaflar tarihiyle ilgili çalışmaların tarihi çok eski, köklü ve yoğun. İslam dünyasında ise yeni yeni gelişiyor. Biz, Yazma Mushaflar Dairesi Başkanlığımızı kurarak bu alanda İslam dünyasındaki eksikliğin giderilmesi için ciddi bir adım attık. En kısa sürede açığı kapatmak için de elimizden geleni yapacağız.

Saygıdeğer Misafirler, TÜYEK, 800 bine yaklaşan yazma ve nadir matbu eseriyle İslam ve Türk-İslam tarihinin tüm asırlarına, siyasetine, kültürüne ve geniş etki coğrafyasına dair en büyük ortak entelektüel hafızayı temsil etmektedir. Yüz binlerce eseri, bu eserlerin taşıdığı kaynak niteliği ve tarihî değeri ile güçlü uzman kadrosunu bir araya getiren Başkanlığımız, 467 personeliyle bu alanda hizmet veren dünyanın en büyük kuruluşudur.

Yine 472.441 eserin dijital görüntüsünü, 639.601 eserin de künye bilgisini erişime açan TÜYEK’in web sitesi dünyanın en büyük yazma eser portalıdır. Deneme süresi de dahil iki buçuk yıl önce erişime açılan web sitemizin üye sayısı 24.334’dür. Ziyaret sayısı 990 bini aşmış, görüntülenen sayfa sayısı da 11,9 milyon seviyesine yaklaşmıştır.

Rami Kütüphanesindeki kitap şifahanemiz dünyanın en büyük restorasyon laboratuvarıdır. Bugüne kadar 4.779 eserin de restorasyonunu tamamladık. Bir restoratörün bir esere bazen bir seneden fazla zaman ayırması gerektiği bilgisi bu rakamın büyüklüğünü anlatmak için yeterlidir diye düşünüyorum. Yine bu süreçte 339.279 eserin kuru temizliği, 244.875 eserin durum tespiti, 46.814 eserin düşük sıcaklık uygulaması ve 1.758 eserin de bilimsel analizi yapılmıştır. Ayrıca ülkemizdeki bütün yazma eserleri TÜYEK çatısı altında toplama çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürmekteyiz.

Başkanlığımız yayınları da özgünlüğü ve kalitesiyle ehli tarafından takdirle karşılanmaktadır. TÜYEK, başka kurumların kolay kolay altından kalkamayacağı bir uzmanlık ve tecrübe gerektiren 343 cilt kitap yayımlamıştır. 2025’teki eğitim, panel, konferans, seminer vb. etkinlik sayımız ise 200’den fazladır. 

“Amasya’dan İstanbul’a Şeyh Hamdullah Sergisi” Başkanlığımızın gerçekleştirdiği 42. sergidir. Başta İstanbul olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında gerçekleştirdiğimiz bu sergiler her şeyden önce insanımızın tarih ve kültür birikimimizin temel kişi ve unsurlarıyla tanışmasını sağlamayı, bunlarla irtibatını kuvvetlendirmeyi hedeflemektedir.

Bu anlamda etkili olduklarını da biliyoruz zira sergi gerçekleştirdiğimiz illerimiz dışında diğer şehirlerimizden gerek valiliklerimiz gerek belediye başkanlıklarımız sergi taleplerini bizlere ulaştırmaktadır. Hâlihazırda Başkanlığımız bu taleplerin değerlendirme ve planlamasını yapmaktadır. İnşallah daha birçok şehrimizden kültür ve tarihimize eşsiz kapılar açacağız.

TÜYEK çatısı altında yaptığımız bütün bu faaliyetler ve burada değinmediğimiz daha nicesi, Sayın Cumhurbaşkanımızın kültür ve medeniyetimizi ihya etme yolundaki iradelerinin bir neticesidir.

Bakanlık olarak bu iradeden aldığımız ilham ve güçle; insanımızın doğru ve kapsamlı bilgiler ışığında kültürel ve tarihsel öz farkındalığının artmasını sağlamak, muazzam medeniyet mirasımız hakkında bilgi ve bilinç sahibi olarak bu değerlere bütünüyle sahip çıkmasını sağlamak adına şevkle çalışıyoruz.

TÜYEK bu mücadelede daima cephenin en önünde bulunmakta ve şüphesiz en önemli görevlerden birini başarıyla yerine getirmektedir. İşte bu başarı kütüphane raflarına sıkışan ve bir anlamda bilinmezliğe terk edilen ilim, fikir ve sanat tarihimizin eşsiz kaynaklarını görünür ve istifade edilir kılmaktadır. Sayın Başkan Dr. Coşkun Yılmaz’ın şahsında bu yoğun mesaiye bilgisini ve emeğini sunan Başkanlığımızdaki bütün çalışma arkadaşlarıma canı gönülden teşekkür ediyorum. 

Konuşmamı noktalarken Şeyh Hamdullah Efendi’yi rahmetle, derin bir şükran ve minnet duygusuyla yâd ediyorum. Osmanlı hat üslubunun kurucusunu, doğduğu topraklara döndüren; onun şahsı ve sanatı noktasında hafızalarımızı tazeleyen bu sergiyi gerçekleştirme noktasında TÜYEK’le iş birliğini esirgemeyen Amasya Valiliğimize ve Amasya Üniversitesi Rektörlüğümüze, ayrıca Amasya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğümüze teşekkür ediyorum. Bütün Amasyalıları ‘Hattatların Reisi’yle buluşmaya davet ediyor, hepinize saygılar sunuyorum.”

Konuşmaların ardından serginin açılışını gerçekleştiren Sayın Bakanımız, Valimiz ve İl Protokolü ile Hattat Hamdullah başta olmak üzere; Arapça, Farsça, Osmanlıca ve çok sayıda el yazması eserin yer aldığı Amasya Bayezid Yazma Eserler Kütüphanesinde incelemelerde bulundu.

Amasya programı kapsamında Sultan Bayezid Külliyesindeki 1914 Yılı Amasya’sının anlatıldığı Minyatür Amasya Müzesini ve Amasya Olgunlaşma Enstitüsünü de ziyaret eden Sayın Bakanımız ve Valimiz, son olarak Tarihi Hatuniye Mahallesinde yerli ve yabancı misafirlerimize yönelik faaliyetler yürüten esnaflarımızla bir araya geldi.