Sanayi

Amasya İlimiz > Sanayi - 12 Nisan 2016 Salı + - Yazdır

İlin Sanayi Yapısı

Amasya’da sanayi; 1926 yılında kurulan Eski Çeltek Kömür İşletmesi ve 1955 yılında kurulan Yeni Çeltek Kömür İşletmesi ile fabrika ölçeğindeki sanayileşme hareketi ise 1954 yılında Suluova’da Şeker Fabrikası’nın kurulması ile başlamıştır. Pancar ekiminin artırılması ve Amasya Şeker Fabrikasının kurulması ile başta şeker sanayi olmak üzere gıda sanayinde gelişmelerin başlangıcını oluşturmuştur.

Amasya İli sanayisi uzun yıllar taşa toprağa dayalı işletmelerden oluşmuş, 5084 sayılı kanunun uygulanmaya başlaması ile imalat sanayi, tekstil, mobilya ve madencilik alt sektöründe Amasya Beji olarak ünlenen ve markalaşan mermer sanayinde ciddi gelişmeler olmuştur. Amasya ilinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletme sayısı 676’ dır. Türkiye sanayi işletmeleri toplamı içerisinde %0.50’lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan illerimiz arasında yer almaktadır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in Aralık 2016 da açıkladığı verilere göre; 2014 yılı Amasya ili GSYH’sı6.089.802.000 TL ile Türkiye GSYH'sının 0,3' lük kısmını oluşturmaktadır. Amasya GSYH’nin %17,63’ ünü sanayi sektörü, % 17,59’unu tarım sektörü, % 53,22’ sini Hizmetler sektörü ve %11,56’sını ise vergiler ve diğerleri oluşturmaktadır.

TÜİK verilerine göre 2014 yılı Amasya’nın kişi başına düşen milli geliri 18.916 TL (8.649 $) dır. Bu değerle Amasya kişi başı milli gelirde TR83 Bölgesinde Samsun ilinden sonra ikinci sırada yer almaktadır. TR83 Bölgesindeki illerin kişi başı milli gelirleri; Samsun (8.790 $), Amasya (8.649 $), Çorum (7.812 $), Tokat (6.444 $) olarak sıralanmaktadır.

Amasya ilinde “Gıda ürünleri ve içecek imalatı, madencilik ve taşocakçılığı, taşa toprağa dayalı sanayi ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatı sektörleri öne çıkmaktadır.2006-2017 yılları arasında ilde firmaların yaptığı yatırımlar incelendiğinde de aynı sektörlerin öne çıktığı, bu sektörlerden farklı olarak enerji üretimi için (HES) (GES) ve (RES) yüksek bütçeli yatırımların başlatıldığı dikkat çekmektedir. Amasya Yeşilırmak ve Çekerek üzerinde kurulan ve kurulma çalışmaları devam eden kurulu gücü 197,65 (MW) olan 11 HES’in 10’ u elektrik üretimine başlamış olup 1’inin inşaatı devam etmektedir. Söz konusu HES’lerin yapım işi tamamlandığında 738,10 GWh elektrik enerjisi üretilecektir. Üretilecek bu enerji miktarı Amasya ilinin yıllık elektrik enerjisi tüketiminden fazlasını karşılayacaktır.

Amasya yöresindeki Amasya Beji doğal taş yatakları rezervi (1.400.000.000m³), Türkiye’de kayıtlı doğal taş rezervinin %21’ini, dünyadaki bilinen rezervlerin ise yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır. Sarı-bal rengindeki doğal taşı(mermeri), görünüm ve kalitesiyle (leke tutmaz, su emmez, aşınımı az) ulusal ve uluslararası ölçekte adını yurtdışına duyurmayı başarmıştır. 2017 yılında, Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan, Bangladeş, Tayvan, Lübnan, Suudi Arabistan başta olmak üzere 45 den fazla ülkeye ihracat gerçekleştirilmiştir.

Mermerde Amasya, blok ve plakadan 0,5 cm’ye kadar her boyut ve teknikte işlenmiş, yarı işlenmiş ve blok üretimi gerçekleştirebilecek kapasite ve çağdaş teknolojiye; 6 sınıfta 18 farklı doğal taştan oluşan ürün gamına sahiptir. Gelecekte Amasya ekonomisine ciddi katkılarının olacağı düşünülmektedir.

Amasya Organize Sanayi Bölgesinde faaliyette bulunan mermer işletmeleri ve bu firmalarla bağlantılı çalışan Kervansaray, Akyazı, Eliktekke ve Musa Köy civarındaki mermer ocakları ve diğer mermer firmalarıyla birlikte Mermersektörünün İlimizdeki istihdama büyük katkısı olduğu gibi ilimiz ihracatının artmasında önemli bir yer tutmaktadır.

Amasya Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğünün proje sahipliğini yürüttüğü “Amasya Beji Mermerinin Rekabete Hazırlanması” projesiyle; Amasya Beji mermeri tam teknolojik (mekanik ve fiziko-kimyasal) analizleri yapılmış, kesit ve desenleri belirlenmiştir. Amasya ili sınırları içerisinde faaliyet gösteren mermer işletmelerinin dağılımlarının ve potansiyellerinin gösterildiği haritalar çıkarılmış ve coğrafi işaret alınması için Türk Patent ve Marka Kurumu’ na müracaatta bulunulmuştur. “Amasya Beji Mermeri” Türk Patent ve Marka Kurumunun 15.02.2018 tarih ve 23 sayılı Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteninde yayımlanmış olup Coğrafi İşaret tescili Mayıs 2018 ayı içinde karar süreci tamamlanacaktır. Bu sürecin sonucunda “Amasya Beji” mermeri markası olarak tescillenmiş olacaktır.

İlimizde sanayi alanında Mermer, kuru maya, ankastre mutfak tipi aspiratör, davlumbaz, ürünleri, tekstil ürünleri, Rivet, mobilya ve ofis mobilyaları, linyit, metal sanayi ürünleri, kimyevi ve plastik sanayi ürünleri Yurt içine satışı yapıldığı gibi yurt dışına da ihracatları yapılmaktadır. Mermer, ankastre mutfak ürünleri ihracatta önemli yer tutmaktadır. Amasya da mermer sanayi önemli ölçüde gelişmiş olup yurt dışına ihracat yapılmaktadır.

Amasya ilinde Amasya OSB, Merzifon OSB, Suluova Karma OSB ve Suluova Besi İhtisas OSB olmak üzere 4 OSB bulunmaktadır.

		Amasya OSB	Merzifon OSB	Suluova OSB
1	KURULUŞ TARİHİ	01.01.1993	01.01.1995	22.08.2007
2	ARSANIN TOPLAM YÜZÖLÇÜMÜ	92 Hektar	111.8 Hektar	75 hektar
	a- Parsel Sayısı	31 Sanayi Parseli	51 Sanayi Parseli	58 Sanayi Parseli
	b- Dolu Parsel sayası	31	49	25
	c- Boş Parsel sayısı	0	2	33
3	TAHSİSİ YAPILAN	31	49	25
4	TAHSİS DURUMU	26	49	25
	a) Mermer Sanayi	15 Firma
	b)Gıda Sanayi	1 Firma	5 Firma	10 Firma
	c)Mobilya Sanayi	2 Firma	3 Firma	3 Firma
	d)Metal Sanayi		8 Firma	5 Firma
	e)Elektrikli Makine Sanayi		10 Firma
	f)Plastik Sanayi		6 Firma	2 Firma
	g)Tarım Aletleri Sanayi		3 Firma	1 Firma
	h)Tekstil Sanayi		5 Firma	2 Firma
	i)Hayvancılık
	j)Diğer	2 Firma	2 Firma	2 Firma
5	İNŞAATIN BAŞLANGIÇ-BİTİŞ TARİHİ	12.06.1993-31.12.2001	1995-2002	22.08.2007-20.11.2009
6	FAAL OLAN İŞYERİ SAYISI	20	42	17
7	İNŞAAT HALİNDE FİRMA SAYISI		6	7
8	PROJE AŞAMASINDA	2	1	1
9	KAPALI FİRMA SAYISI	4
10	MEVCUT İŞYERLERİNDE ÇALIŞAN İŞÇİ SAYISI	510	3.755	571

Küçük Sanayi Siteleri:

Amasya ve Merzifon’ da ikişer, Suluova, Taşova, Gümüşhacıköy ve Göynücek ilçelerinde birer adet olmak üzere 8 küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. KSS’ de toplam 1.576 işyeri bulunmaktadır. Faaliyette bulunan KSS’ lerde 1.423 işyeri dolu olup bu işyerlerinde toplam 3.010 kişi istihdam edilmektedir. İlimizdeki Küçük Sanayi Sitelerine ait işyerlerinin dolu, boş ve istihdam durumunu gösteren tablo aşağıya çıkarılmıştır.

SIRA NO	KOOPERATİF ADI	FAALİYETE GEÇİŞ TARİHİ	ALANI (m2)	TOPLAM İŞYERİ	DOLU İŞYERİ	BOŞ İŞYERİ	ÇALIŞAN SAYISI
1	S.S. AMASYA K.S.S 1. Kısım	1993	33.100	443	443	0	1.246
2	SS.AMASYA K.S.S. 2. Kısım	2003	33.100	443	443	0	1.246
3	S.S. MERZİFON K.S.S	1983	42.825	675	545	130	1.098
4	SS. MERZİFON 100.YIL K.S.S.	1988	34.833	675	545	130	1.098
5	S.S. TAŞOVA K.S.S	1993	66.966	117	99	18	158
6	S.S. G.HACIKÖY K.S.S	1976	58.000	168	168	0	220
7	S.S. SULUOVA K.S.S	1995	56.075	147	144	3	250
8	S.S. GÖYNÜCEK K.S.S.	2013	10.037	26	24	2	38
		TOPLAM		1.576	1.423	153	3.010

İlde Öne Çıkan Sektörlerİlimizde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, %22 Gıda ürünleri ve içecek imalatı, % 20 ile Mobilya İmalatı,sektörlerinin ilk sıralarda olduğu görülmektedir.

Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörler takip etmektedir.

%12 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)

%10 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı

% 8 Kereste Ağaç ve Mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç)

% 6 Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı

% 4 Diğer Madencilik ve Taş ocakçılığı ürünleri imalatı

% 4 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı

% 3 Elektrikli teçhizat imalatı

% 2 Giyim eşyası İmalatı Kürkün işlenmesi ve boyanması

% 2 Ana metal sanayi

% 1 Kömür ve linyit çıkartılması,

% 1 Tekstil ürünleri imalatı

% 1 Motorlu Kar Taş.Trey.(Römork) ve Yarı Trey (Yarı Römork) imalatı.

% 4 Diğer (Deri ve ilgili ürünlerin imalatı, Diğer imalatlar, Elektrik gaz buhar ve havalandırma sistem üretim ve dağıtımı, İçecek imalatı, Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı, Başka yerde sınıflandırılmamış makina ve ekipmanlar imalatı, )

İlde Öne Çıkan Yatırım Alanları

Talebi Karşılamaya Yönelik Yatırımlar

Mermer Ocakları ve işleme tesisleri
Gıda (Et-Süt işleme üniteleri)
Başka yerlerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatı (Elektrikli, elektriksiz ev aletleri imalatı)
Mobilya imalatı

PotansiyeliDeğerlendirmeyeYönelikYatırımlar

Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Hayvancılıkla entegre işleme tesisleri yatırımları
Madencilik (Mermer, Taş Ocakçılığı, Linyit Madenciliği ve Briketlenmesi)
Soğuk hava depoları (Yaş sebze ve meyveler için)
Yeşilırmak üzerinde yapımı devam eden elektrik üretim santralleri yapımı. (HES)
Meyve ve sebzelerin kalibre boylama, paketleme ve ambalajlama tesisleri
Rüzgâr Elektrik Santrali yapımı (HES)
Güneş Enerjisi Elektrik Santrali yapımı (GES

Amasya’da Faaliyet Gösteren Sanayi Siciline Kayıtlı İşletmeler

AMASYA’DA FAALİYET GÖSTEREN SANAYİ SİCİLİNE KAYITLI İŞLETMELER
ÜRETİM KODU	FAALİYET ALANI	SAYISI
05	Kömür ve Linyit Çıkarılması	4
07	Metal Cevheri Madenciliği	1
08	Diğer Madencilik ve Taşocakçılığı	25
10	Gıda Ürünleri İmalatı	148
11	İçecek İmalatı	1
13	Tekstil Ürünleri İmalatı	3
14	Giyim Eşyası İmalatı; Kürkün İşlenmesi ve Boyanması	9
16	Ağaç ve Mantar Ürünleri imalatı (Mobilya hariç) Saz, Saman ve benzeri malzemelerde, örülerek yapılan eşyaların İmalatı	51
17	Oluklu kağıt ve mukavva imalatı	1
18	Kayıtlı Medyanın Basılması ve Çoğaltılması	23
20	Kimyasalların ve Kimyasal ürünlerin İmalatı	2
22	Kauçuk ve Plastik Ürünlerinin İmalatı	38
23	Diğer Metalik Olmayan Mineral Ürünlerin İmalatı	69
24	Ana Metal Sanayi	15
25	Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı (Makine ve Teçhizatı hariç)	80
26	Bilgisayarın Elektrik ve Optik Ürünleri İmalatı	1
27	Elektrikli Teçhizat İmalatı	17
28	Başka Yerde Sınıflandırılmamış Makine ve Ekipman İmalatı	29
29	Motorlu Kara Taşıtı, Treyler (Römork) ve Yarı Treyler İmalatı	4
30	Diğer Ulaşım Araçları İmalatı	1
31	Mobilya İmalatı	133
32	Diğer İmalatlar	7
33	Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı	3
35	Elektrik, Gaz, Buhar ve Havalandırma Sistemi Üretim ve Dağıtımı	11
	GENEL TOPLAM	676

İlin Dış Ticaret

İHRACATIN SEKTÖREL DAĞILIMI* USD $

		*İTHALATIN SEKTÖREL DAĞILIMI USD $**
AMASYA	2017 YILI	AMASYA	2017 YILI
İmalat Sanayi	86.837.304	İmalat Sanayi	22.097.819
Tarım ve Ormancılık	938.149	Tarım ve Ormancılık	17.510.582
Madencilik ve Taşocakçılığı	4.701.456	Madencilik ve Taşocakçılığı	198
Toplam	92.476.909	Toplam	39.608.599
Amasya’dan yapılan ihracatın 2017 yılı için sektörel dağılımına bakıldığında en büyük payın % 94 ile İmalat sanayi sektörüne ait olduğu görülmektedir. İmalat Sanayi sektörü içinde de en büyük payı % 64 ile Giyim eşyası imalatı yer almaktadır.		İlin 2017 yılı ithalatının sektörel dağılımına bakıldığında en büyük payın % 56 ile İmalat Sanayi sektörü olduğu takiben %44 ile Tarım ve Ormancılık olduğu görülmektedir. İmalat sanayinin içindeki en büyük pay da % 48 ile başka yerde sınıflandırılmamış elektrikli makine ve cihazlar imalatı olduğu dikkat çekmektedir.

TUIK verileri esas alınmıştır. * TUIK verileri esas alınmıştır.

Amasya’nın Yıllara Göre İhracat-İthalat Durumu (000.ABD Doları) (Tuik)

	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
İhracat	22.235	26.062	21.629	52.901	63.338	60.593	73.692	98.225	89.068	76.165	92.477
İthalat	13.197	27.669	13.072	41.629	104.195	76.888	40.649	38.455	28.041	43.734	39.608

İlin Dış Ticarete konu olabilecek Potansiyeli

TÜİK 2017 yılı Dış Ticaret verileri dikkate alındığında Amasya’dan İhraç edilen ürünlerin değeri 92.476.909 $; ithalat ise 39.608.599 $’ dır. Bu durum kentsel dış ticaret hacminin 132.085.508 $ olduğunu göstermektedir. Ancak ilimizde bazı işletmelerin merkezlerinin il dışında bulunması nedeniyle İlin gerçek İthalat ve İhracat rakamları TÜİK rakamlarının üzerindedir.

Özellikle Türkiye’de önemli bir rezerve sahip Amasya beji doğal taş yataklarından çıkarılarak ihracatı yapılan mermerin, üretiminin %95’ini 25’ten fazla ülkeye ihraç edilen kuru mayanın, ankastre grubu, mobilya ve tekstil ürünlerinin değerleri, firmaların merkezlerinin ilimiz dışında olması nedeniyle TÜİK dış ticaret verileri içinde yer almamaktadır.

Bu veriler ışığında değerlendirme yaptığımızda ilimizde mermer, ankastre mutfak ürünleri, maya, un ve tahıl ürünlerinin dış ticaret potansiyeli bulunduğunu söyleyebiliriz.

Tarım ürünlerinden ise; elma, kiraz ve kuru soğan dış ticarete konu olabilecek ürünler arasında yer almaktadır.