Amasya’da sanayi; 1926 yılında kurulan Eski Çeltek Kömür İşletmesi ve 1955 yılında kurulan Yeni Çeltek Kömür İşletmesi ile fabrika ölçeğindeki sanayileşme hareketi ise 1954 yılında Suluova’da Şeker Fabrikası’nın kurulması ile başlamıştır. Pancar ekiminin artırılması ve Amasya Şeker Fabrikasının kurulması ile başta şeker sanayi olmak üzere gıda sanayinde gelişmelerin başlangıcını oluşturmuştur.
Amasya İli sanayisi uzun yıllar taşa toprağa dayalı işletmelerden oluşmuş, 5084 sayılı kanunun uygulanmaya başlaması ile imalat sanayi, tekstil, mobilya ve madencilik alt sektöründe Amasya Beji olarak ünlenen ve markalaşan mermer sanayinde ciddi gelişmeler olmuştur. Amasya ilinde sanayi siciline kayıtlı sanayi işletme sayısı 676’ dır. Türkiye sanayi işletmeleri toplamı içerisinde %0.50’lik bir oran ile sanayisi gelişmekte olan illerimiz arasında yer almaktadır.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in Aralık 2016 da açıkladığı verilere göre; 2014 yılı Amasya ili GSYH’sı6.089.802.000 TL ile Türkiye GSYH'sının 0,3' lük kısmını oluşturmaktadır. Amasya GSYH’nin %17,63’ ünü sanayi sektörü, % 17,59’unu tarım sektörü, % 53,22’ sini Hizmetler sektörü ve %11,56’sını ise vergiler ve diğerleri oluşturmaktadır.
TÜİK verilerine göre 2014 yılı Amasya’nın kişi başına düşen milli geliri 18.916 TL (8.649 $) dır. Bu değerle Amasya kişi başı milli gelirde TR83 Bölgesinde Samsun ilinden sonra ikinci sırada yer almaktadır. TR83 Bölgesindeki illerin kişi başı milli gelirleri; Samsun (8.790 $), Amasya (8.649 $), Çorum (7.812 $), Tokat (6.444 $) olarak sıralanmaktadır.
Amasya ilinde “Gıda ürünleri ve içecek imalatı, madencilik ve taşocakçılığı, taşa toprağa dayalı sanayi ile başka yerde sınıflandırılmamış makine ve teçhizat imalatı sektörleri öne çıkmaktadır.2006-2017 yılları arasında ilde firmaların yaptığı yatırımlar incelendiğinde de aynı sektörlerin öne çıktığı, bu sektörlerden farklı olarak enerji üretimi için (HES) (GES) ve (RES) yüksek bütçeli yatırımların başlatıldığı dikkat çekmektedir. Amasya Yeşilırmak ve Çekerek üzerinde kurulan ve kurulma çalışmaları devam eden kurulu gücü 197,65 (MW) olan 11 HES’in 10’ u elektrik üretimine başlamış olup 1’inin inşaatı devam etmektedir. Söz konusu HES’lerin yapım işi tamamlandığında 738,10 GWh elektrik enerjisi üretilecektir. Üretilecek bu enerji miktarı Amasya ilinin yıllık elektrik enerjisi tüketiminden fazlasını karşılayacaktır.
Amasya yöresindeki Amasya Beji doğal taş yatakları rezervi (1.400.000.000m³), Türkiye’de kayıtlı doğal taş rezervinin %21’ini, dünyadaki bilinen rezervlerin ise yaklaşık %10’unu oluşturmaktadır. Sarı-bal rengindeki doğal taşı(mermeri), görünüm ve kalitesiyle (leke tutmaz, su emmez, aşınımı az) ulusal ve uluslararası ölçekte adını yurtdışına duyurmayı başarmıştır. 2017 yılında, Çin Halk Cumhuriyeti, Hindistan, Bangladeş, Tayvan, Lübnan, Suudi Arabistan başta olmak üzere 45 den fazla ülkeye ihracat gerçekleştirilmiştir.
Mermerde Amasya, blok ve plakadan 0,5 cm’ye kadar her boyut ve teknikte işlenmiş, yarı işlenmiş ve blok üretimi gerçekleştirebilecek kapasite ve çağdaş teknolojiye; 6 sınıfta 18 farklı doğal taştan oluşan ürün gamına sahiptir. Gelecekte Amasya ekonomisine ciddi katkılarının olacağı düşünülmektedir.
Amasya Organize Sanayi Bölgesinde faaliyette bulunan mermer işletmeleri ve bu firmalarla bağlantılı çalışan Kervansaray, Akyazı, Eliktekke ve Musa Köy civarındaki mermer ocakları ve diğer mermer firmalarıyla birlikte Mermersektörünün İlimizdeki istihdama büyük katkısı olduğu gibi ilimiz ihracatının artmasında önemli bir yer tutmaktadır.
Amasya Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğünün proje sahipliğini yürüttüğü “Amasya Beji Mermerinin Rekabete Hazırlanması” projesiyle; Amasya Beji mermeri tam teknolojik (mekanik ve fiziko-kimyasal) analizleri yapılmış, kesit ve desenleri belirlenmiştir. Amasya ili sınırları içerisinde faaliyet gösteren mermer işletmelerinin dağılımlarının ve potansiyellerinin gösterildiği haritalar çıkarılmış ve coğrafi işaret alınması için Türk Patent ve Marka Kurumu’ na müracaatta bulunulmuştur. “Amasya Beji Mermeri” Türk Patent ve Marka Kurumunun 15.02.2018 tarih ve 23 sayılı Resmi Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı Bülteninde yayımlanmış olup Coğrafi İşaret tescili Mayıs 2018 ayı içinde karar süreci tamamlanacaktır. Bu sürecin sonucunda “Amasya Beji” mermeri markası olarak tescillenmiş olacaktır.
İlimizde sanayi alanında Mermer, kuru maya, ankastre mutfak tipi aspiratör, davlumbaz, ürünleri, tekstil ürünleri, Rivet, mobilya ve ofis mobilyaları, linyit, metal sanayi ürünleri, kimyevi ve plastik sanayi ürünleri Yurt içine satışı yapıldığı gibi yurt dışına da ihracatları yapılmaktadır. Mermer, ankastre mutfak ürünleri ihracatta önemli yer tutmaktadır. Amasya da mermer sanayi önemli ölçüde gelişmiş olup yurt dışına ihracat yapılmaktadır.
Amasya ilinde Amasya OSB, Merzifon OSB, Suluova Karma OSB ve Suluova Besi İhtisas OSB olmak üzere 4 OSB bulunmaktadır.
|
|
|
Amasya OSB
|
Merzifon OSB
|
Suluova OSB
|
|
1
|
KURULUŞ TARİHİ
|
01.01.1993
|
01.01.1995
|
22.08.2007
|
|
2
|
ARSANIN TOPLAM YÜZÖLÇÜMÜ
|
92 Hektar
|
111.8 Hektar
|
75 hektar
|
|
|
a- Parsel Sayısı
|
31 Sanayi Parseli
|
51 Sanayi Parseli
|
58 Sanayi Parseli
|
|
|
b- Dolu Parsel sayası
|
31
|
49
|
25
|
|
|
c- Boş Parsel sayısı
|
0
|
2
|
33
|
|
3
|
TAHSİSİ YAPILAN
|
31
|
49
|
25
|
|
4
|
TAHSİS DURUMU
|
26
|
49
|
25
|
|
|
a) Mermer Sanayi
|
15 Firma
|
|
|
|
|
b)Gıda Sanayi
|
1 Firma
|
5 Firma
|
10 Firma
|
|
|
c)Mobilya Sanayi
|
2 Firma
|
3 Firma
|
3 Firma
|
|
|
d)Metal Sanayi
|
|
8 Firma
|
5 Firma
|
|
|
e)Elektrikli Makine Sanayi
|
|
10 Firma
|
|
|
|
f)Plastik Sanayi
|
|
6 Firma
|
2 Firma
|
|
|
g)Tarım Aletleri Sanayi
|
|
3 Firma
|
1 Firma
|
|
|
h)Tekstil Sanayi
|
|
5 Firma
|
2 Firma
|
|
|
i)Hayvancılık
|
|
|
|
|
|
j)Diğer
|
2 Firma
|
2 Firma
|
2 Firma
|
|
5
|
İNŞAATIN BAŞLANGIÇ-BİTİŞ TARİHİ
|
12.06.1993-31.12.2001
|
1995-2002
|
22.08.2007-20.11.2009
|
|
6
|
FAAL OLAN İŞYERİ SAYISI
|
20
|
42
|
17
|
|
7
|
İNŞAAT HALİNDE FİRMA SAYISI
|
|
6
|
7
|
|
8
|
PROJE AŞAMASINDA
|
2
|
1
|
1
|
|
9
|
KAPALI FİRMA SAYISI
|
4
|
|
|
|
10
|
MEVCUT İŞYERLERİNDE ÇALIŞAN İŞÇİ SAYISI
|
510
|
3.755
|
571
|
Küçük Sanayi Siteleri:
Amasya ve Merzifon’ da ikişer, Suluova, Taşova, Gümüşhacıköy ve Göynücek ilçelerinde birer adet olmak üzere 8 küçük sanayi sitesi bulunmaktadır. KSS’ de toplam 1.576 işyeri bulunmaktadır. Faaliyette bulunan KSS’ lerde 1.423 işyeri dolu olup bu işyerlerinde toplam 3.010 kişi istihdam edilmektedir. İlimizdeki Küçük Sanayi Sitelerine ait işyerlerinin dolu, boş ve istihdam durumunu gösteren tablo aşağıya çıkarılmıştır.
|
SIRA NO
|
KOOPERATİF ADI
|
FAALİYETE GEÇİŞ TARİHİ
|
ALANI (m2)
|
TOPLAM İŞYERİ
|
DOLU İŞYERİ
|
BOŞ İŞYERİ
|
ÇALIŞAN SAYISI
|
|
1
|
S.S. AMASYA K.S.S 1. Kısım
|
1993
|
33.100
|
443
|
443
|
0
|
1.246
|
|
2
|
SS.AMASYA K.S.S. 2. Kısım
|
2003
|
|
3
|
S.S. MERZİFON K.S.S
|
1983
|
42.825
|
675
|
545
|
130
|
1.098
|
|
4
|
SS. MERZİFON 100.YIL K.S.S.
|
1988
|
34.833
|
|
5
|
S.S. TAŞOVA K.S.S
|
1993
|
66.966
|
117
|
99
|
18
|
158
|
|
6
|
S.S. G.HACIKÖY K.S.S
|
1976
|
58.000
|
168
|
168
|
0
|
220
|
|
7
|
S.S. SULUOVA K.S.S
|
1995
|
56.075
|
147
|
144
|
3
|
250
|
|
8
|
S.S. GÖYNÜCEK K.S.S.
|
2013
|
10.037
|
26
|
24
|
2
|
38
|
|
|
|
TOPLAM
|
1.576
|
1.423
|
153
|
3.010
|
İlimizde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına baktığımızda, %22 Gıda ürünleri ve içecek imalatı, % 20 ile Mobilya İmalatı,sektörlerinin ilk sıralarda olduğu görülmektedir.
Bunları sırasıyla aşağıdaki sektörler takip etmektedir.
%12 Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (makine ve teçhizat hariç)
%10 Diğer Metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı
% 8 Kereste Ağaç ve Mantar ürünleri imalatı (Mobilya hariç)
% 6 Kauçuk ve plastik ürünleri imalatı
% 4 Diğer Madencilik ve Taş ocakçılığı ürünleri imalatı
% 4 Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı
% 3 Elektrikli teçhizat imalatı
% 2 Giyim eşyası İmalatı Kürkün işlenmesi ve boyanması
% 2 Ana metal sanayi
% 1 Kömür ve linyit çıkartılması,
% 1 Tekstil ürünleri imalatı
% 1 Motorlu Kar Taş.Trey.(Römork) ve Yarı Trey (Yarı Römork) imalatı.
% 4 Diğer (Deri ve ilgili ürünlerin imalatı, Diğer imalatlar, Elektrik gaz buhar ve havalandırma sistem üretim ve dağıtımı, İçecek imalatı, Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı, Başka yerde sınıflandırılmamış makina ve ekipmanlar imalatı, )
TÜİK 2017 yılı Dış Ticaret verileri dikkate alındığında Amasya’dan İhraç edilen ürünlerin değeri 92.476.909 $; ithalat ise 39.608.599 $’ dır. Bu durum kentsel dış ticaret hacminin 132.085.508 $ olduğunu göstermektedir. Ancak ilimizde bazı işletmelerin merkezlerinin il dışında bulunması nedeniyle İlin gerçek İthalat ve İhracat rakamları TÜİK rakamlarının üzerindedir.
Özellikle Türkiye’de önemli bir rezerve sahip Amasya beji doğal taş yataklarından çıkarılarak ihracatı yapılan mermerin, üretiminin %95’ini 25’ten fazla ülkeye ihraç edilen kuru mayanın, ankastre grubu, mobilya ve tekstil ürünlerinin değerleri, firmaların merkezlerinin ilimiz dışında olması nedeniyle TÜİK dış ticaret verileri içinde yer almamaktadır.
Bu veriler ışığında değerlendirme yaptığımızda ilimizde mermer, ankastre mutfak ürünleri, maya, un ve tahıl ürünlerinin dış ticaret potansiyeli bulunduğunu söyleyebiliriz.
Tarım ürünlerinden ise; elma, kiraz ve kuru soğan dış ticarete konu olabilecek ürünler arasında yer almaktadır.
T.C. İçişleri Bakanlığı
TRT
Amasya İl Jandarma Komutanlığı
İl Emniyet Müdürlüğü
Amasya İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü
T.C. Göç İdaresi Genel Müdürlüğü
Amasya İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğü
T.C. Kamu Denetçiliği Kurumu
OKA
Yeşilırmak Havzası
BİMER
Eczane Nöbet Listesi
T.C. Resmi Gazete
Ekmek İsraf Etme
TERÖR ARANANLAR
Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri
İnsansız Hava Aracı Kayıt Sistemi
Valilik Yayınları
112 Acil Çağrı Merkezi Müdürlüğü
Yatırım Takip Sistemi
Samsun Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu
Meteoroloji Genel Müdürlüğü
Açık Kapı Kuruluş, Çalışma Usul ve Esasları - Kullanım Kılavuzu